Pilay sa Pupulsuhan: Bersyon ng Teen

________________________________________________________________________

MGA PINAKAMAHALAGANG PUNTO

• Ang pilay sa pupulsuhan ay ang pagkabanat o pagkapunit ng isa o marami pang ligament na nagkakabit sa mga buto ng iyong pupulsuhan. May maraming ligament sa pupulsuhan.
• Baguhin o itigil ang paggawa sa mga aktibidad na nagiging sanhi ng pananakit hangggang sa maghilom ang mga pilay.
• Ang pilay sa pupulsuhan ay maaaring gamutin sa pamamagitan ng mga palapa (splint), yelo, at paminsan-minsan sa pamamagitan ng gamot o operasyon.

________________________________________________________________________

Ano ang pilay sa pupulsuhan?

Ang pilay sa pupulsuhan ay isang problema sa mga litid sa iyong pupulsuhan. Ang mga litid ay matitibay na tali ng tissue na nagkokonekta sa isang buto papunta sa isa pa para mabuo ang mga kasukasuan. Ang iyong pupulsuhan ay maraming buto, mga kalamnan, at mga litid na nagkakabit sa iyong kamay kasama ang iyong braso. Kapag napinsala ang isang litid, maari itong mabanat, bahagyang mapunit, o ganap na mapunit.

Ano ang sanhi?

Ang pilay ay sanhi ng isang biglaang aktibidad na nakapagpapabaluktot o nakakapunit ng litid. Bilang halimbawa, maaaring mangyari ito kung bumagsak ka na una ang iyong pupulsuhan o kamay; kung tamaan ka ng isang bagay; o sa panahon ng puwersadong mosyon ng pupulsuhan, tulad ng pagpalo ng bat o mahawakan sa pupulsuhan.

Ano ang mga sintomas?

Maaaring kabilang sa mga sintomas ang:

• Pananakit
• Pamamaga at pamamasa
• Kahirapan sa paggamit o paggalaw sa iyong pupulsuhan

Papaano itong sinusuri?

Tatanungin ng iyong healthcare provider ang tungkol sa iyong mga sintomas, aktibidad, at medikal na history at susuriin ka. Maaari magkaroon ka ng ma-X-ray o iba pang scan.

Papaano itong ginagamot?

Kakailanganin mong palitan o itigil ang mga aktibidad na nagiging sanhi ng pananakit hangggang sa maghilom ang mga litid. Bilang halimbawa, maaaring kailanganin mong tumakbo imbes na maglaro ng basketball.

Ailang malalalang pilay sa pupulsuhan na sangkot ang mga pagkapunit sa litid ay maaaring kailanganin ng operasyon.

Maaaring kailanganin mo ng molde o splint para mapigilan ang iyong kamay sa paggalaw habang naghihilom ito.

Kadalasanag bumubuti ang pananakit sa loob ng ilang linggo sa pamamagitan ng sariling-pag-aalaga, ngunit ang ilang pinsala ay maaaring tumagal nang mangilan-ngilang buwan o mas matagal na maghilom. Mahalaga na sundin ang lahat ng itinuturo ng iyong healthcare provider.

Papaano kong pangangalagaan ang sarili ko?

Para panatilihing mapababa ang pamamaga at tulungang lunasan ang pananakit sa unang ilang araw pagkatapos ng pinsala:

• Maglagay ng bulsa-de-yelo, gel pack, o pakete ng mga nagyelong gulay na nakabalot sa isang basahan sa napinsalang bahagi tuwing 3 hanggang 4 na oras nang hanggang 20 minuto nang minsan.
• Panatilihing nakapatong ang iyong pupulsuha sa isang unan kapag uupo o hihiga ka.
• Uminom ng hindi inireresetang gamot sa pananakit, tulad ng acetaminophen, ibuprofen, o naproxen. Basahin ang label at inumin tulad ng inuutos. Maliban lang kung inirerekumenda ng iyong healthcare provider, hindi mo dapat inunim ang mga gamot na ito nang higit sa 10 araw.
  • Ang mga nonsteroidal anti-inflammatory medicines (NSAIDs), tulad ng ibuprofen, naproxen, at aspirin, ay maaaring magsanhi ng pagdurugo ng bituka at iba pang problema. Ang mga peligrong ito ay tumataas sa edad. Ang paglalagay ng NSAID gel sa iyong balat ay maaaring mabawasan ang pananakit, na may kaunting mga side effect kaysa sa mga pildoras na iniinom. Tanungin ang iyong healthcare provider kung tama para sa iyo ang isang reseta.
  • Ang acetaminophen ay maaaring maging sanhi pinsala sa atay o iba pang problema. Maliban lang kung inirerekumenda ng iyong provider, huwag iinom nang higit sa 3000 milligrams (mg) sa 24 na oras. Para makasigurado na hindi ka iinom nang sobra, tingnan ang iba pang gamot na iniinom mo para malaman kung naglalaman din sila ng acetaminophen. Tanungin ang iyong provider kung kailangan mong iwasan ang pag-inom ng alkohol habang iniinom ang gamot na ito.

Sundin ang mga itinuturo ng iyong healthcare provider, kabilang ang anumang ehersisyong inirerekumenda ng iyong provider. Tanungin ang iyong provider.

• Papaano at kailan mo malalaman ang mga resulta ng iyong pagsusuri
• Gaanong katagal para makapanumbalik sa dating lakas ng katawan
• Kung may mga aktibidad na dapat mong iwasan, at kung kailan ka makakabalik sa iyong mga normal na aktibidad
• Papaanong pangalagaan ang iyong sarili sa bahay
• Anong mga sintomas o problema ang dapat mong subaybayan at ano ang gagawin kung magkakaroon ka ng mga ito

Siguruhin na alam mo kung kailan ka dapat bumalik para sa isang checkup. Puntahan ang lahat ng appointment para sa pagpapatingin o eksaminasyon ng provider.

Papaano akong makakatulong iwasan ang isang pilay sa pupulsuhan?

Ang mga ehersisyong pang-warm-up at pag-uunat bago sa mga aktibidad ay makakatulong maiwasan ang mga pinsala.

Sundin ang mga patakarang pangkaligtasan at gumamit ng anumang pangprotektang kagamitan na inirerekumenda para sa iyong trabaho o sport. Bilang halimbawa, kung magro-rollerblade ka, siguruhin na magsuot ng pangprotektang mga pangdepensa sa pupulsuhan.