Trầm cảm ở trẻ em và thanh thiếu niên

______________________________________________________________________

CÁC ĐIỂM QUAN TRỌNG

• Trầm cảm là trạng thái khi trẻ em và thanh thiếu niên cảm thấy buồn chán, tuyệt vọng và thờ ơ trong cuộc sống hàng ngày.
• Cả thuốc và liệu pháp tṛ chuyện đều hữu ích để điều trị trầm cảm ở trẻ em và thanh thiếu niên.
• Hỏi con bạn hoặc thanh thiếu niên xem liệu chúng có cảm thấy muốn tự tử hoặc tự làm ḿnh đau không. Yêu cầu chăm sóc khẩn cấp nếu con bạn hoặc thanh thiếu niên có ư nghĩ về tự tử hoặc làm hại người khác hoặc tự làm ḿnh đau.

______________________________________________________________________

Trầm cảm là gì?

Trầm cảm là trạng thái khi trẻ em và thanh thiếu niên cảm thấy buồn chán, tuyệt vọng và thờ ơ trong cuộc sống hàng ngày. Trầm cảm có thể khiến họ không muốn tham gia các hoạt động hàng ngày.

Trầm cảm ở trẻ em có thể là vấn đề chỉ xảy ra một lần hoặc có thể tiếp tục. Nhiều trẻ em gặp vấn đề trong hàng tuần hoặc hàng tháng. Nếu không được điều trị, trầm cảm có thể tái diễn và trầm trọng hơn.

Trẻ em bị trầm cảm có nguy cơ mắc trầm cảm cao hơn khi đến tuổi thanh thiếu niên và người lớn về sau.

Nguyên nhân là gì?

Nguyên nhân chính xác của trầm cảm vẫn chưa được xác định.

• Não bộ sản sinh ra các chất hóa học có ảnh hưởng đến những suy nghĩ, các cảm xúc và những hành động. Nếu không có sự cân bằng chính xác các hoá chất này, có thể nảy sinh các vấn đề trong cách con bạn suy nghĩ, cảm nhận, hoặc hàng động. Trẻ em mắc phải rối loạn này có thể dùng một số hóa chất nêu trên quá nhiều hoặc quá ít.
• Trầm cảm có xu hướng di truyền trong gia đ́nh. Người ta chưa xác định được liệu có phải do gen di truyền từ bố mẹ sang con hay không. Cũng có thể do bố mẹ có quan điểm tiêu cực và con cái học được hành vi này từ cha mẹ.
• Có thể xuất phát bởi những sự kiện căng thẳng như các vấn đề ở trường học, bị bắt nạt, mất bạn bè, cha mẹ ly hôn hoặc do vật nuôi hoặc thành viên gia đ́nh mất. Việc bị lạm dụng, bỏ mặc, nghèo đói hoặc vô gia cư cũng làm tăng nguy cơ trầm cảm.
• Trẻ em không có khả năng học tập nghiêm trọng, tật nguyền cơ thể hoặc các vấn đề sức khỏe thường bị trầm cảm. Tuy nhiên, trầm cảm có thể bắt đầu mà không có nguyên nhân cụ thể.

Trầm cảm nghiêm trọng hơn khi nó bắt đầu trước khi bé được 10 hoặc 11 tuổi và không phải là kết quả của một sự kiện cụ thể. Khi c̣n nhỏ, cả bé trai và bé gái đều có nguy cơ như nhau. Ở độ tuổi thanh thiếu niên, các cô bé có nguy cơ phát triển trầm cảm gấp đôi so với các cậu bé.

Những triệu chứng là gì?

Ở một vài khía cạnh, trầm cảm khác nhau ở trẻ em và thanh thiếu niên so với người lớn. Người lớn thường mô tả cảm xúc buồn chán và tuyệt vọng cùng với mệt mỏi. Trẻ em bị trầm cảm thường dễ cáu giận và buồn rầu. Chúng rất ngang ngạnh. Tâm trạng của chúng có thể thay đổi từ buồn chán đến cáu giận hoặc tức giận đột ngột. Một số trẻ em và thanh thiếu niên không biết rằng họ bị trầm cảm. Thay v́ việc nói về cảm giác buồn chán của chúng th́ chúng có thể hành động ngay. Bạn có thể thấy hành động này như hành vi sai trái hoặc không vâng lời.

Một trẻ bị trầm cảm có thể:

• Thường dễ cáu giận, mất b́nh tĩnh, thường la hét, kêu ca hoặc hành động liều lĩnh
• Phá phách mọi thứ như đồ dùng trong gia đ́nh hoặc đồ chơi
• Nói những điều như "Con ghét bản thân ḿnh" hoặc "Con thật ngu ngốc"
• Không quan tâm đến những điều mà nó thường thích và thường muốn ở một ḿnh.
• Hay quên, gặp vấn đề về tập trung và làm giảm khả năng học tập
• Ngủ nhiều hơn, khó ngủ vào ban đêm hoặc thức giấc vào ban đêm và không thể ngủ lại
• Mất cảm giác thèm ăn, trở nên khảnh ăn hoặc ăn nhiều hơn b́nh thường
• Cực kỳ nhạy cảm khi bị từ chối hoặc thất bại
• Cảm thấy có lỗi vô cơ hoặc tin rằng nó vô dụng. Con bạn có thể tự làm ḿnh đau, như cắn, đấm đá hoặc cắt ḿnh
• Bắt đầu sử dụng rượu và chất kích thích
• Nói về cái chết và tự tử như "Ước ǵ con chết đi"

Thanh thiếu niên phải trải qua tuổi dậy th́, trưởng thành và phát triển bản thân. Trong tất cả những rắc rối, thường dễ mất các dấu hiệu của sự trầm cảm thanh thiếu niên. Thanh thiếu niên bị trầm cảm cũng có thể có các triệu chứng như thường cáu giận, gặp vấn đề ở trường học, vi phạm nội quy và xa lánh bạn bè và gia đ́nh.

Bệnh được chẩn đoán như thế nào?

Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trẻ em hoặc một nhà trị liệu sức khỏe tâm thần của bạn sẽ hỏi về triệu chứng của đứa trẻ, lịch sử bệnh lý và tiền sử gia đình, và bất kỳ loại thuốc nào đứa trẻ đang sử dụng. Họ sẽ đảm bảo rằng con bạn không mắc bệnh lư nào hoặc vấn đề về ma túy hoặc rượu có thể gây ra các triệu chứng.

Nhiều triệu chứng trầm cảm cũng là triệu chứng của các rối loạn khác. Đôi khi, rất khó để phân biệt trầm cảm với các vấn đề khác như rối loạn lưỡng cực, lo lắng và rối loạn căng thẳng sau chấn thương. Nhà trị liệu sức khỏe tâm thần chuyên làm việc với trẻ em và thanh thiếu niên có đủ tŕnh độ để chẩn đoán trầm cảm.

Bệnh được điều trị như thế nào?

Cả thuốc và liệu pháp tṛ chuyện đều hữu ích để điều trị trầm cảm ở trẻ em và thanh thiếu niên. Nếu bất kỳ ai làm tổn thương con bạn về sức khỏe hoặc t́nh dục hoặc nếu con của bạn bị đe dọa, quấy rầy hoặc bắt nạt, người cố vấn có thể hành động để giúp con bạn an toàn.

Liệu pháp hành vi về nhận thức (CBT) giúp trẻ em học hỏi về trầm cảm, cùng với các kỹ năng dạy để quản lư các triệu chứng sức khỏe của chúng, suy nghĩ tiêu cực và hành vi có vấn đề.

Liệu pháp gia đình thường rất hữu ích. Liệu pháp gia đ́nh coi gia đ́nh là một tổng thể chứ không chỉ tập trung vào trẻ em. Trẻ em thường cảm thấy rất được hỗ trợ khi cha mẹ và anh chị em tham gia liệu pháp với chúng và làm việc như một nhóm.

Một số loại thuốc có thể giúp điều trị trầm cảm. Nếu con bạn luôn lo lắng hoặc mắc ADHD thì có thể kê đơn thuốc để điều trị những triệu chứng đó. Nhà cung cấp dịch vụ y tế của con bạn sẽ làm việc với bạn để chọn loại thuộc phù hợp nhất cho con của bạn.

Mặc dù hiếm nhưng thuốc chống suy nhược có thể khiến con của bạn hoặc thanh thiếu niên vui buồn thất thường (cảm thấy tràn đầy nghị lực và rất năng động), tuyệt vọng hơn hoặc thậm chí là tự tử. Điều quan trọng là theo dơi các triệu chứng mới hoặc xấu hơn, đặc biệt khi con bạn lần đầu sử dụng thuốc. Tṛ chuyện với nhà cung cấp dịch vụ y tế của con bạn về các rủi ro và lợi ích của những loại thuốc này. Trong hầu hết các trường hợp, đều có nhiều lợi ích hơn rủi ro.

Tôi có thể giúp con mình như thế nào?

• Hỗ trợ con bạn. Khuyến khích con nói về những điều mà chúng muốn nói. Là một người biết lắng nghe. Điều này giúp trẻ em bắt đầu nhận ra rằng cảm xúc và suy nghĩ của chúng thực sự quan trọng, rằng bạn thực sự quan tâm đến chúng và rằng bạn không bao giờ ngừng quan tâm ngay cả khi chúng tuyệt vọng. Nếu con bạn chốt cửa lại, hăy đừng bỏ đi. Để con bạn biết rằng bạn vẫn ở đó bất cứ khi nào chúng cần bạn. Nhắc lại cho con bạn về điều này nhiều lần. Chúng có thể cần nghe điều này nhiều v́ chúng cảm thấy t́nh yêu và sự quan tâm không có giá trị.

  Hãy hỏi xem trẻ có bị người khác bắt nạt, gây tổn thương hoặc buồn chán không. Liên hệ với giáo viên, người trông trẻ và những người khác quan tâm đến con bạn để chia sẻ thông tin về các triệu chứng mà con bạn có thể có.

• Hăy luôn kiên định. Hiểu rằng bạn không phải chịu trách nhiệm về hiện tượng trầm cảm của con bạn mặc dù một số vấn đề như di hôn có thể là nguyên nhân. Hăy luôn kiên định và nhất quán với các quy tắc và hậu quả. Con bạn cần biết rằng các quy tắc vẫn áp dụng với chúng. Điều này không giúp dạy trẻ rằng chúng có thể tránh hậu quả nếu chúng bị trầm cảm.
• Giúp con bạn học cách chế ngự căng thẳng. Dạy trẻ em và thanh thiếu niên luyện tập thở sâu hoặc các kỹ thuật giải trí khi cảm thấy căng thẳng. Giúp con bạn tìm cách giải trí, ví dụ như bắt đầu một sở thích, nghe nhạc, xem phim hoặc đi bộ.
• Chăm sóc sức khỏe thể chất của con bạn. Đảm bảo con bạn có chế độ ăn lành mạnh, ngủ đủ và tập thể dục hàng ngày. Dạy trẻ em và trẻ vị thành niên tránh xa rượu, caffein, nicotin và ma túy.
• Kiểm tra các loại thuốc của con bạn. Nói cho tất cả nhà cung cấp dịch vụ y tế, người điều trị con bạn về tất cả thuốc mà con bạn dùng, để đảm bảo không có tương tác thuốc với các thuốc chống suy nhược. Đảm bảo con bạn uống thuốc hàng ngày ngay cả khi đă cảm thấy khỏe. Ngừng uống thuốc khi con bạn cảm thấy khỏe hơn có thể khiến hiện tượng tái diễn.
• Liên hệ nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe hoặc nhà trị liệu của bạn nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào hay triệu chứng của con bạn vẫn tiếp diễn hoặc trầm trọng hơn.

Hỏi con bạn hoặc thanh thiếu niên xem liệu chúng có cảm thấy muốn tự tử hoặc tự làm ḿnh đau không. Yêu cầu chăm sóc khẩn cấp nếu con bạn hoặc thanh thiếu niên có ư nghĩ về tự tử hoặc làm hại người khác hoặc tự làm ḿnh đau.

Để biết thông tin chi tiết, liên hệ:

• Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia (National Institute of Mental Health )
  866-615-6464
  https://www.nimh.nih.gov/index.shtml
• Tổ chức Sức khỏe Tâm thần Hoa Kỳ (Mental Health America)
  800-969-6642
  http://www.mentalhealthamerica.net/
• Liên minh Hỗ trợ Trầm cảm và Rối loạn Lưỡng cực (Depression and Bipolar Support Alliance)
  800-826-3632
  http://www.dbsalliance.org